ایمنی در لحیم کاری
در انجام مراحل مختلف لحیم کاری نکات ایمنی زیر را رعایت کنید.
1-هویه گرم را در محل های که خطر آتش سوزی یا سوانح دیگر محفوظ هستند نگه داری کنید.
2-در بکار کیری هویه های برقی از ولتاژی مه روی آن نوشته شده است استفاده کنید.
3-از تماس مواد تمیز کننده و روانسازها با پوست بدن و زخم های روی پوست جلوگیری کنید و برای پیش گیری از کرم های که پوست را در مقابل مواد سیال محافظت می کنند استفاده کنید.
4-از سیستم تهویه مناسب برای محل کار استفاده کنید تا دستگاه تنفسی شخص لحیم کار در اثر بخار مواد تحریک نشود.
5- وسایل اطفاء حریق را در دسترس قرار دهید و نکات لازم در ارتباط با پیشگیری و مبارزه با اتش سوزی را رعایت کنید و دقت نماید تا موها ولباس کار با آتش در تماس نباشند و از بکار بردن لباس کاری که با الیاف مصنوعی ساخته شده اند خودداری کنید.
لحیم ,ابزار ها و واسطه های لحیم کاری
ارتباط اجزای دستگاه های الکتریکی با توجه به ظرافت قطعات به روش های متفاوت انجام می شود. ارتباط آنها با روش سیم لحیم سخت انجام می شود مانند مفتول های مسی و سرکابل ها که با روش لحیم سخت به یکدیگر اتصال داده می شوند.
در این حالت دمای محیط کار بالا است . هنگام باز کردن محل اتصال ,مکان جوش خورده باید تخریب شود. در دمای پایین تر (کمتر از 45درجه سانتی گراد) ارتباط اجزای دستگاه های الکتریکی از طریق لحیم کاری نرم انجام می شود . در این حالت ماده لحیم از آلیاژ سرب-قلع انتخاب می ششود. این نوع لحیم کاری نسبت به حرارت حساس است و استحکام بین اجزای لحیم شده کم است .با گرم کردن محل اتصال دو قطعه لحیم شده بدون تخریب منطقه اتصال به راحتی از هم جدا می شوند.
منابع گرمایی
برای گرم کردن محل لحیم کاری تا درجه حرارت کار ,از منابع گرمازا استفاده می شود. این منابع حرارت لازم را برای گرم کردن محل لحیم کاری تامین می کنند. مواد ذوب شونده در بین قطعات اتصال یابنده نفوذ می کند و پس از سرد شدن اتصال مناسبی بین قطعات براقرار می شود. در لحیم کاری نرم از منابع ذخیره کننده گرمایی ,مانند هویه شعله چراغ کوره ای استفاده می شود.
در انتخاب وسایل گرمازا باید به بازدهی گرمایی دستگاه توجه کرد تا گرمای کافی را تامین کند . با انتخاب منبع تولید گرمای ضعیف , مدت زمان عمل لحیم کاری زیاد و ماده سیال اکسیده می شود . در نتیجه لحیم کاری بین قطعات مناسب نخواهد شد .اگر از منبع تولید گرمای قوی و بیش از حد مورد نیاز استفاده شود انتقال گرما از مواد سیال به سایر قسمت های دستگاه خطراتی به دنبال خواهد داشت.
برای گرم کردن محل لحیم کاری در لحیم کاری نرم از انواع هویه های برقی استفاده می شود.مثل:هویه هفت تیری-هویه قلمی در وات های مختلف که بر اساس نیازو محل لحیم کاری ها انتخاب می شود.
هویه هفت تیری
هویه هفت تیری یکی از متداول ترین منابع گرمایی است که در لحیم کاری از آن استفاده می شود. این دستگاه در ولقع یک ترانسفور ماتور کاهنده است که از سه قسمت اصلی تشکیل شده است .
1- سیم پیچ اولیه که به منبع تغذیه الکتریکی جریان متانوب متصل می شود
2-هسته مغناطیسی که از طریق آن شار مغناطیسی متناوب مدار خود را کامل می کند و موجب ایجاد جریان الکتریکی در سیم پیچ ثانویه می شود. این جریان از طریق سیم پیچ ثانویه و سیم نوک هویه مدار خود را می بندد.چون مقاومت سیم نوک هویه خیلی بیشتر از حلقه ثانویه است لذا انرژی گرمایی تلف شده نوک هویه را به شدت گرم می کند.
3-سیم پیچ ثانویه که بازوی ذوم هسته قرار می گیرد معمولاً شامل یک یا چند دور سیم مسی با قطر زیاد می باشد. مزیت عمده هویه هفتیری ,سرعت گرم شدنان است به مجرد این که روی شستی آن فشار وارد شود نوک آن گرم می شود بدین طریق در هر زمانی که بخواهیم آنرا گرم می کنیم.
توجه:ضرورت دارد نوک هویه یا سر هویه ,سطوح لحیم شونده قبل و بعد از لحیم کاری تمیز شوند زیرا در اثر اکسیده شدن نوک هویه انتقال حرارت به سطح کار کاهش می یابد . زنگ زدگی و چرب بودن سطح کار موجب می شود مواد سیال در سطح به خوبی نتواند نفوذ کند و از کیفیت لحیم کاری کاسته می شود.تمیز کاری به طور مکانیکی یا از طریق مکانیکی یا از طریق شیمیایی انجام می شود.
مواد لحیم نرم
در صنعت برق اکثر اتصالات بین سیم های الکتریکی از نوع لحیم کاری نرم می باشد . مواد لحیمی نرم برای لحیم فلزات سنگین و آلیاژهای ان همیچنین جهت ایجاد پوشش(قلع اندود)برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود در کارهای الکتریکی بیشتر از مواد لحیمی نرم که از آلیاژ قلع-سرب ساخته می شود مخصوصاً از ماده لحیمیL-Sn63Pbاستفاده می شود ,که شامل تقریباً65% قلع و35%سرب است و نقطه ذوب آن 185درجه سلیسیوس (دمای مناسب لحیم کاری الکتریکی )می باشد.
مواد تمیز کننده شیمیایی
برای جلو گیری از بروز زنگ زدگی پس از لحیم کاری و زدودن زنگ ها و شستن چربی ها قبل از لحیم کاری نوک هویه و سطوح را با مواد شیمیایی تمیز می کنند. در صنعت از موادی اسیدی مانند اسید کلریدیک -اسید سولفوریک-اسید نیتریک و نیز از مخلوط های اسیدی استفاده می شود . مواد حلال مانند:بنزوئیل-محلول سود و نشادر در تمیز کردن محل لحیم کاری به کار می روند