رله زمانی (تایمر)و انواع آن

رله زمانی (تایمر)و انواع آن

یکی از وسایل فرمان دهنده مدارهای کنترول اتوماتیک تایمر ها یا رله های زمانی هستند که وظیفه کنترول مدار را برای مدت زمانی معین به عهده دارند. رله های زمانی در انواع مختلف ساخته می شوند:

الف:رله زمانی موتوری یا الکترومکانیکی

ب:رله زمانی الکترونیکی

پ:رله زمانی نیوماتیکی(با فشار هوا)

ت:رله زمانی بی متال یا حرارتی

ث:رله زمانی هیدرولیکی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

الف : رله زمانی موتوری یا الکترومکانیکی

این نوع تایمر از یک موتور کوچک تشکیل شده است که از طریق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکروسویچ می چرخاند.

ساختمان داخلی تایمر موتوری

محل دیسک در لحظه شروع به کار قابل تنظیم است و پس از تنظیم زمان آن (توسط زایده خارجی)و تغذیه تایمر موتور با دور ثابت به گردش در می اید و با گردش موتور زمان تایمر شروع می شود. پس از گردش به علت برخورد با زایده دیسک متوقف می شود و به میکروسویچ داخلی فرمان می دهدو کنتاکت های تایمر عمل می کنند و به طور اتوماتیک قطع می شوند و موتور از کار می افتد.زمان وصل این رله از دهم ثانیه تا به طور دایم قابل تنظیم است.

ب-رله زمانی الکترونیکی

از تایمر های الکترونیکی برای تنظیم زمانهای کم تر از ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود. در ساختمان این تایمر ها از مدار و اجزای الکترونیکی استفاده شده است. در نوعی از این تایمر ها شارژ و دشارژشدن یک خازن بوبین یک رله کوچک تحریک می شود. اصول ساختمان تایمر الکترونیکی مبنای مدار RC(خازن و مقاومت)و بر حسب تاخیر زمانی استوار است است.

تنظیم این نوع تایمر ها بستگی به مقدار مقاوت سر را خازن دارد.در ساده ترین نوع تایمر الکترونیکی در تایمر نوع خازنی رله هنگامی وصل می شود که خازن شارژبشود و ولتاژ دو سر آن برابر ولتاژ وصل رله گردد. پس از وصل رله بار ذخیره شده در خازن روی مقاومتی که توسط کنتاک باز رله به دوسر خازن وصل می شود تخلیه می گردد. در این نوع با تعغیر ظرفیت خازن می توان زمان تایمر را تنظیم کرد.

پ- رله زمانی نیوماتیکی(با فشار هوا)

در این تایمر از خاصیت ذخیره سازی و فشگردی هوا استفاده می شود. به این ترتیب که رله در موقع رها شدن خیلی راحت رها می شود.وقتی که بوبین تحریک قسمت مترحک را جذب می کند ,اهرم قطعه ای را به شکل دم آهنگری است ,فشار خواهد داد . هوای داخلی دم از طریق سوپاپ یک طرفه خارج می شود. وقتی که بوبین از تحریک خارج می شود ,فنر دم منبسط می کند دم از طریق سوپاپ تنظیم از هوا پر می شود.سرعت انبساط دم در رابطه با پیچ تنظیم تفاوت می کند.

وقتی که دم به حالت عادی برگشت کنتاکت ها عمل می کنند. بنابراین به وسیله میزان کردن پیچ تنظیم عمل کردن کنتاکت ها را می توان تعغیر داد.کار این زمان سنج شبیه تایمر موتوری است.با این تفاوت که زمان سنج موتوری پس از تنظیم و وصل بوبین  آن به ولتاژ شروع به کار می کند ولی زمان سنج نیو ماتیکی پس از قطع بوبین آن از ولتاژشروع به کار می کند.

ت- رله زمانی بی متال یا حرارتی

این تایمربا استفاده از خاصیت بی متال کار می کند و در انواع حرارتی ذوب شونده ,رله حرارتی بی متال و رله حرارتی منعکس کننده میله ای ساخته می شود. زمانی که جریان از بی متال عبور می کند گرم می شود و پس از مدتی در اثر تغییر شکل عمل کرده مدار را قطع یا وصل می کند. دقت این تایمر زیاد نیست و آب و هوای محیط بر روی آن اثر می گذارد.به طور کلی رله هایزمانی را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

1-رله های تاخیردر وصل (ON-DELAY):

به رله ای گفته می شود که باید به رله انرژی داده شود و سپس رله عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته کند,مثل رله زمانی موتوری.

2-رله های تاخیری در قطع(OFF-DELAY):

به رله ای گفته می شود که بعد از قطع شدن انرژی عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته می کند,مثل رله زمانی نیوماتیکی.

ث:رله زمانی هیدرولیکی

در این رله ها از سیستم هیدرولیکی جهت تاخیر در مدار استفاده می شود. طرز کار آن طوری است که جریان برق به رله وصل می شود.مقداری روغن داخل آن جابه جا می گردد.برای بازگشت روغن به محل اولیه زمانی لازم است که این زمان را بعنوان زمان تایمر در نظر می گیرند. این رله ها در مدار های مختلف بکار می روند.