موتورهای القایی تک فاز
استاتور در روتور این موتورها شبیه استاتور و روتور موتورهای سه فاز است با این تفاوت که در استاتور دو نوع سیم پیچی ((سیم پیچی اصلی))و ((سیم پیچی راه انداز یا کمکی))تعبیه می شود.سیم پیچی اصلی با سیم پیچی راه انداز از نظر مکانی در استاتور 90 درجه اختلاف مکانی (فاصله )دارند.همچنین جریان این دو سیم پیچ به کمک هم میدان دوار ایجاد می کنند و در نتیجه مانند موتور های گشتاورلازم را در جهت به گردش در امدن روتور به وجود می آورند.
آشنایی با الکتروموتورهای تک فاز
موتورهای تک فاز به موتورهایی اطلاق می شود جهت راه اندازی نیاز به جریان متناوب تک فاز (NوL) دارند .ساختمان داخلی این موتورها از یک قسمت ساکن (استاتور)و یک قسمت گردان (روتور)تشیکل شده است.این موتورها از اندازه های کوچک 4/1 تا چند اسب بخار حدود 5 اسب بخار ساخته می شوند.
اصول کار اغلب موتورهای تک فاز مانند موتورهای سه فاز بر حاصیت القایی استوار است . این موتورها به میدان دوار نیاز دارند. در موتورهای تگ فاز میدان دوار ناشی از جریان های سه فاز وجود ندارد به همین جهت برای راه اندازی آن ها نیاز به روش ها و وسایل دیگری است که به بررسی آن خواهیم پرداخت.
از موتورهای تک فاز بیشتر در وسایل خانگی استفاده می شود تا در صنعت.
موتورهای تک فاز را براساس ساختمان داخلی و روش راه اندازی به صورت زیر می توان طبقه بندی کرد:
1-موتورهای القایی(فاز شکسته –خازن دار –قطب چاک دار)
2-موتورهای دفعی (رپولسیونی)
3-موتورهای سنکرون با قطب دائم (رولوکتانسی –هیسترزیسی)
چهار اساس میدان مغناطیسی
میدانهای مغناطیسی مکانیسم اصلی تبدیل انژی در موتورها ,ژنراتورها و ترانسفورماتورهاست .چهار اصل اساسی چگونگی کاربرد میدان مغناطیسی در این وسایل توصیف می کند:
1-سیم حامل جریان در اطراف خود میدان مغناطیسی ایجاد می کند.
2-اگر یک میدان مغناطیسی متغیر با زمان از درون یک حلقه سیم بگذرد در آن ولتاژ القا می کند.(این اساس کار ترانسفورماتورها است)
3-اگر یک میدان مغناطیسی متغیر با زمان از درون یک حلقه سیم بگذرد در آن ولتاژ القا می کند .(اساس کار موتور است)
4-اگر در یک میدان مغناطیسی یک سیم حرکت کند رو آن ولتاژ القا می شود.(اساس کار ژنراتور است)
ماشینهای الکتریکی ,ترانسفورماتور و زندگی روز مره
ماشین الکتریکی وسیله ای است که می تواند انژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی و انرژی الکتریکی را به انرژی میکانیکی تبدیل کند .وقتی چنین وسیله ای برای تبدیل انرژی مکانیکی به کار می رود ;ژنراتور و هنگامی که برای تبدیل انرژی الکتریکی به کار می رود موتور نامیده می شود چون هر ماشین الکتریکی می تواند توان را در هر دو سو تبدیل کند ]می توان آن را هم بصورت موتور و هم بصورت ژنراتور به کار برد تقریباً همه موتورها و ژنراتور های عملی تبدیل انژی از یک شکل به شکل دیگر را از طریق اندرکنش یک میدان مغناطیسی انجام می دهند .
وسیله دیگری که با ماشین بسیار مرتبط است ترانسفورماتور است .ترانسفورماتور اسبابی است که انرژی الکتریکی acرا از یک سطح ولتاژبه انرژی الکتریکی ac در یک سطح ولتاژ دیگر تبدیل می کند . چون ترانسفورماتور بر مبنای همان اصول موتور و ژنراتورکار می کند ,یعنی برای تغییر ولتاژ از میدان مغناطیسی استفاده می کند معمولا آن را همراه با ژنراتور و موتور بررسی می کنند.
این سه وسیله الکتریکی در زندگی روزمره امروزی حضور فراوانی دارند . موتورهای الکتریکی در خانه ,یخچال,فریزر,جارو برقی ,همزن ,پنکه,لباس شویی و .... بسیاری را بکار می اندازند .در کارگاهها نیروی محرکه بیشتر ابزارها توسط موتور فراهم می شود . البته تامین توان مصرفی این موتور ها به ژنراتور نیاز است.
چرا موتور و ژنراتور اینقدر کار برد دارد؟
پاسخ آن است :انرژی الکتریکی یک منبع تمیز و کار آمد است.موتورهای الکتریکی بر خلاف موتورهای احتراق داخلی به تهویه دائم و سوخت نیاز ندارند .بنابراین در محیط هایی که آلودگی ناشی از احتراق مطلوب نیست بسیار مناسب اند. می توان حرارت یا انرژی مکانیکی را در مکانی دور به شکل الکتریکی در آورد و آن را توسط سیم به محلی که لازم است منتقل کرد تا به دور از آلودگی درمنازل ادارات و کارخانه ها مصرف شود . ترانسفور ماتور ها با کاهش تلفات انژی بین نقطه تولید و نقطه مصرف به این فرایند کمک می کنند.